Perkozy są jednymi z najpiękniejszych wodnych ptaków. Wierzch ciała jest jednolicie czarno brązowy, a przednia część szyi oraz pierś - białe i lśniące. Smukłe, długoszyjne, z ozdobnymi czubami i kryzami w czasie wiosny. W upierzeniu zimowym czub jest mniejszy, a kryzy brak.
Najstrojniej wyglądają perkozy dwuczube, pospolite na polskich jeziorach i stawach. Łatwo je poznać po charakterystycznych pierzastych czubkach, sterczących na głowie i rudobrązowych bokach otaczających białe policzki. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego.
Zgodnie z systematyką zoologiczną perkoz należy do gromady ptaków (Aves), rzędu: podicipediformes i rodziny: podicipedidae, wśród których występuje 6 rodzajów z 22 gatunkami.

Do najczęściej spotykanych należą gatunki:

• perkozek (Tachybaptus ruficollis)
• perkoz grubodzioby (Podilymbus podiceps)
• perkoz rdzawoszyi (Podiceps grisegena)
• perkoz dwuczuby (Podiceps cristatus)
• perkoz rogaty (Podiceps auritus)
• perkoz zausznik (Podiceps nigricollis)

Perkozy dwuczube zimują w południowej i zachodniej Europie. Wczesną wiosną, gdy nadbrzeżne łany trzcin zaczynają się zielenić, powracają do swoich miejsc lęgowych. Na lądzie przebywają niechętnie, chodzą bowiem niezdarnie, kołysząc się na boki. Wynika to z faktu iż nogi są silnie przesunięte ku tyłowi. Unikają też latania: żeby wzbić się w powietrze, muszą najpierw wziąć długi rozbieg. Najlepiej czują się w wodzie.

Nogi perkoza są doskonale przystosowane do pływania. Każdy palec stopy, otoczony szerokim płatkiem skórnym, porusza się w wodzie osobno jak wiosło. Dzięki temu ptak łatwiej pokonuje opór wody. Pływają szybko i zwinnie, zwykle z dala od brzegu.

Długim, ostrym dziobem łowią kijanki, mięczaki i małe rybki. W pogoni za nimi co jakiś czas nurkują, nawet na głębokość dwudziestu metrów i przebywają pod wodą do 30 sekund. Po wynurzeniu zdobycz utrzymują w okolicy skrzeli, a jej ogon swobodnie zwisa. Dzieje się tak ponieważ perkozy nie mają zębów, ani haczykowatych wyrostków, którymi mogłyby utrzymać ofiarę. Dziób musi być zablokowany o skrzela, aby zapobiec wyślizgnięciu się ryby. Dla lepszej strawności pokarmu mięsnego połykają wodorosty. Często zdarza się, że perkozy połykają jakieś drobne piórko, które zostaje im w dziobie po czyszczeniu. Nieraz podają je młodym, a ma to na celu chronić żołądek przed ościami ryb i działa przeczyszczająco.

W wodzie nie marzną, gdyż mają bardzo gęste, nieprzemakalne pióra, które stale namaszczają tłuszczem wydzielanym z gruczołu kuprowego.
Czubate nurki znikają pod powierzchnią wody nie tylko wtedy, gdy polują. Robią to także w razie niebezpieczeństwa. Chcąc zmylić intruza, zanurzają się na kilkadziesiąt sekund, a potem wypływają daleko od niego. Dorosłe ptaki potrafią nurkować nawet z pisklętami.

Zaloty perkozów odbywają się też na tafli jeziora i wyglądają jak niezwykłe tańce z figurami. Najpierw samica i samiec płyną ku sobie z wyciągniętymi szyjami i głowami pochylonymi tak nisko, że dziobami niemal suną po wodzie. Potem potrząsają głowami, strosz swoje wspaniałe czuby jak paw swój ogon i splatają delikatnie szyjami, jakby się obejmowały. Później od czasu do czasu musną raz i drugi dziobem po piórach na grzbiecie, aż wreszcie po kilkudziesięciu sekundach rozpływają się. Często na koniec zlotów jeden drugiemu podaje wiązkę wodorostów. Taki "prezent" to znak, że chcą wspólnie założyć gniazdo.

W okresie lęgów spotykany jest przede wszystkim na wodach stojących, jeziorach i stawach, ale jedynie w miejscach zarośniętych trzciną. Czasem wybiera miejsca do gniazdowania na martwych odnogach rzek i zatokach, a w Europie Wschodniej również na jeziorach słonych i słonawych. Gniazdo perkoza dwuczubego jest z reguły ukryte w trzcinie, tartaku lub sitowiu. Ułożone w kształcie stosu z wilgotnego sitowia i turzyc, większa część ma zawsze zanurzoną w wodzie, tak że zaledwie niewielka jego reszta w formie "wysepki" z płaską niecką gniazdową unosi się na jej powierzchni. Duże gniazdo, nieraz pół metra wysokości, sięga na płytkiej wodzie aż do dna. Na wodzie głębszej pływa swobodnie popychane falami z miejsca na miejsce. Zdarza się nieraz, że para perkozów buduje samotnie gniazda na otwartej powierzchni wody wśród pływających na niej roślin. Innym znów razem można spotkać całe kolonie perkozów, w których poszczególne gniazda oddalone są od siebie zaledwie o kilka metrów.

Gniazda zakładają w maju i czerwcu, a nieraz nawet w kwietniu. Jaja, w liczbie 4 do 6, zaraz po złożeniu są białe i jakby pokryte wapnem. Później jednak podczas wysiadywania uzyskują brunatne zabarwienie, powodowane gniciem roślin, z których zostało zbudowane gniazdo. Samica i samiec wysiadują jaja na zmianę. Wysiadywanie trwa 25 do 27, a nawet 29 dni. Gdy perkozy oddalają się na pewien czas od gniazda, zakrywają je roślinami, aby w ten sposób ukryć jaja przed wrogiem. Wskutek gnicia roślin pod wpływem wilgoci podwyższa się temperatura w gnieździe, ale nie wystarcza ona jednak do wyklucia się piskląt. Konieczne więc jest również ciepło ciała rodziców.

Pisklęta posiadają na głowie i szyi charakterystyczne czarne pasy na białym tle. Już w sierpniu młode niewiele ustępują rozmiarami starym ptakom, a na ich głowach widać małe, czarne guzki zaczątki perkozich czubów. Młode niebawem po opuszczeniu gniazda są wożone na grzbiecie a ściślej w tzw. kieszeniach utworzonych między skrzydłami, a tułowiem. Kiedy perkoz ma dość swoich dzieci trzepocząc skrzydłami staje na wodzie "dęba" i zrzuca je z grzbietu do wody. Ptaki te są zagniazdownikami, pisklęta pozostają pod opieką rodziców od 10 do 11 tygodni. W Polsce perkozy odbywają lęgi tylko jeden raz w roku. Przylatują w marcu i kwietniu a odlatują w sierpniu i we wrześniu. Perkoz dwuczuby jest gatunkiem chronionym, ale jego liczebność wzrasta na niektórych obszarach. Może wyrządzać szkody w narybkowych stawach hodowlanych. Z tego powodu jest tępiony przez rybaków, a jego populacja podlega lokalnemu zagrożeniu.